Lưu ý khi tẩy rửa lò hơi bằng hóa chất

Tẩy rửa lò hơi bằng hóa chất là một trong những phương pháp bảo dưỡng định kỳ nhằm loại bỏ cáu cặn, cặn khoáng và các chất ăn mòn tích tụ trong quá trình vận hành. Nếu không thực hiện đúng cách, việc tẩy rửa có thể gây hư hại đến hệ thống đường ống, làm giảm hiệu suất truyền nhiệt và thậm chí ảnh hưởng đến độ an toàn của toàn bộ thiết bị. Vì vậy, người vận hành cần nắm vững những lưu ý quan trọng dưới đây trước khi thực hiện quy trình tẩy rửa hóa học.

Chọn đúng loại hóa chất phù hợp với hệ thống lò hơi

Không phải loại hóa chất nào cũng có thể sử dụng để tẩy rửa lò hơi. Việc lựa chọn đúng loại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất liệu của ống trao đổi nhiệt, mức độ cáu cặn, thời gian sử dụng thiết bị, và độ pH cần thiết.

• Axit hữu cơ (như citric, formic) thường được sử dụng để làm sạch cặn nhẹ, dễ hòa tan.

• Axit vô cơ (như HCl, H₂SO₄ pha loãng) có khả năng tẩy cặn mạnh hơn nhưng cần sử dụng cẩn trọng vì dễ ăn mòn kim loại nếu dùng sai nồng độ.

• Với hệ thống lò hơi có phần ống đồng, hợp kim nhôm hoặc inox, cần chọn hóa chất trung tính hoặc có chất ức chế ăn mòn đi kèm.

Việc sử dụng hóa chất không phù hợp có thể làm hỏng bề mặt kim loại, gây rò rỉ hoặc hư hại van, cảm biến và các phụ kiện bên trong. Tốt nhất nên tham khảo tư vấn kỹ thuật từ đơn vị lắp đặt lò hơi uy tín hoặc chuyên gia trong lĩnh vực để đảm bảo lựa chọn đúng ngay từ đầu.

Thực hiện quy trình tẩy rửa theo đúng kỹ thuật

Tẩy rửa lò hơi bằng hóa chất là một quá trình kỹ thuật đòi hỏi sự chính xác cao từ khâu chuẩn bị đến thực hiện. Một quy trình được triển khai đúng cách không chỉ giúp loại bỏ cặn bám hiệu quả mà còn hạn chế tối đa các sự cố có thể xảy ra, đảm bảo tuổi thọ và hiệu suất vận hành của thiết bị.

1. Chuẩn bị trước khi tẩy rửa:

Trước khi bắt đầu, cần kiểm tra toàn bộ hệ thống để xác định tình trạng cáu cặn hiện tại, đặc biệt là khu vực ống trao đổi nhiệt, ống lửa hoặc nồi hơi đốt. Căn cứ vào độ dày cặn và loại cặn (canxi, silicat, oxit sắt…), kỹ thuật viên sẽ lựa chọn loại hóa chất và phương pháp tuần hoàn phù hợp.

Các van đóng mở, đường ống dẫn hóa chất, bơm tuần hoàn, bồn chứa hóa chất và thiết bị kiểm soát áp suất – nhiệt độ cần được kiểm tra kỹ càng nhằm đảm bảo không xảy ra rò rỉ hay tắc nghẽn trong quá trình vận hành.

2. Tiến hành tẩy rửa bằng phương pháp tuần hoàn:

• Xả toàn bộ nước cũ trong lò và súc rửa sơ bộ bằng nước sạch để loại bỏ tạp chất lớn và phần cặn mềm.

• Pha dung dịch hóa chất đúng tỷ lệ được khuyến cáo bởi nhà sản xuất hoặc kỹ sư vận hành. Quá liều lượng có thể gây ăn mòn, ngược lại quá ít sẽ không đủ hiệu quả.

• Bơm hóa chất vào lò hơi, sử dụng hệ thống bơm tuần hoàn để lưu thông dung dịch trong toàn bộ hệ thống (bao gồm cả ống dẫn và nồi hơi chính).

• Trong thời gian 4–8 giờ tuần hoàn, cần theo dõi liên tục nhiệt độ, áp suất và độ pH của dung dịch tẩy để đảm bảo phản ứng hóa học diễn ra ổn định.

• Khi thấy bọt khí giảm, màu dung dịch chuyển từ đục sang trong hoặc cặn kết tủa rõ rệt, quá trình tẩy rửa cơ bản đã hoàn tất.

• Tiến hành trung hòa dung dịch bằng hóa chất có tính kiềm (như NaOH) nhằm đưa pH về trung tính, tránh nguy cơ ăn mòn tiếp theo.

• Xả sạch toàn bộ dung dịch và súc rửa nhiều lần bằng nước sạch cho đến khi đảm bảo hệ thống không còn dư lượng hóa chất.

3. Kiểm tra và nghiệm thu sau tẩy rửa:

Sau quá trình tẩy rửa, cần kiểm tra lại áp suất, nhiệt độ, độ dẫn điện và kiểm tra bằng mắt thường hoặc camera nội soi kỹ thuật cao nếu có. Một hệ thống sạch sẽ không còn lớp cặn bám trong các ống truyền nhiệt, không còn hiện tượng nghẹt van, rò rỉ hoặc phát sinh âm thanh lạ khi hoạt động trở lại.

Việc tẩy rửa theo đúng kỹ thuật không những nâng cao hiệu suất vận hành mà còn giúp tiết kiệm chi phí nhiên liệu, giảm thiểu nguy cơ cháy nổ, kéo dài tuổi thọ cho toàn bộ hệ thống lò hơi.

Bảo vệ an toàn cho người thực hiện và môi trường

Tẩy rửa lò hơi bằng hóa chất tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng nếu không đảm bảo an toàn cho cả con người và môi trường xung quanh. Do đó, quy trình này cần được thực hiện bởi những người có chuyên môn, hiểu rõ tính chất của từng loại hóa chất và được trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ cá nhân.

1. Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ cá nhân (PPE):

Người trực tiếp thực hiện quy trình tẩy rửa cần sử dụng đầy đủ các thiết bị sau:

• Quần áo chống hóa chất: làm từ vật liệu cách ly với axit/kiềm, giúp bảo vệ da khỏi ăn mòn.

• Găng tay cao su chịu hóa chất, loại dài tới khuỷu tay, dày dặn.

• Kính bảo hộ chuyên dụng hoặc mặt nạ chắn để ngăn bắn văng hóa chất vào mắt.

• Mặt nạ phòng độc có bộ lọc phù hợp với hơi axit hoặc khí bay hơi từ dung dịch hóa học.

• Ủng cao su, mũ bảo hộ, và nếu làm trong không gian kín nên có thiết bị cảnh báo nồng độ khí độc.

2. Đảm bảo an toàn trong không gian làm việc:

Không gian tẩy rửa phải thông thoáng, có hệ thống quạt hút, chiếu sáng tốt và được cảnh báo nguy hiểm rõ ràng. Các thiết bị chữa cháy, vòi nước khẩn cấp và hộp sơ cứu cần được bố trí gần khu vực thao tác.

Đặc biệt, khi làm việc trong không gian kín như nồi hơi lớn hoặc buồng đốt, cần có ít nhất một người hỗ trợ bên ngoài giám sát liên tục trong suốt quá trình.

3. Quản lý và xử lý hóa chất sau tẩy rửa:

Dung dịch tẩy sau khi sử dụng chứa nhiều cặn bẩn và hóa chất đã phản ứng, nếu xả thải trực tiếp sẽ gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng. Do đó:

• Nước thải cần được thu gom riêng, sau đó trung hòa, lọc cặn và kiểm tra các chỉ số môi trường trước khi xả ra hệ thống chung.

• Nếu không có hệ thống xử lý, cần thuê đơn vị chuyên nghiệp thu gom và vận chuyển chất thải nguy hại đúng quy định.

Việc tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc bảo hộ và xử lý môi trường không chỉ giúp bảo vệ người lao động mà còn tránh các hậu quả pháp lý liên quan đến an toàn lao động và luật bảo vệ môi trường.

Kết luận

Tẩy rửa lò hơi bằng hóa chất là công việc cần thiết để duy trì hiệu suất, kéo dài tuổi thọ và bảo đảm an toàn trong vận hành. Tuy nhiên, đây cũng là công đoạn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được thực hiện đúng kỹ thuật. Do đó, doanh nghiệp nên lựa chọn đơn vị lắp đặt lò hơi uy tín có kinh nghiệm trong cả thiết kế – bảo trì – vệ sinh để đảm bảo hệ thống luôn hoạt động trong trạng thái tối ưu.

Tham khảo giải pháp trọn gói về thiết kế, bảo trì và vệ sinh lò hơi tại GreenBoiler – đơn vị đồng hành tin cậy của hàng trăm nhà máy trên toàn quốc.