Van lò hơi là gì và vai trò trong vận hành nồi hơi

Van lò hơi là một trong những bộ phận cốt lõi quyết định khả năng vận hành an toàn của hệ thống nồi hơi công nghiệp. Từ kiểm soát áp suất đến điều tiết dòng hơi và bảo vệ khi có sự cố, các loại van khác nhau đóng những vai trò riêng biệt nhưng có liên quan mật thiết với nhau. Việc hiểu đúng về van lò hơi giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả và hạn chế rủi ro.

Van lò hơi là gì?

Van lò hơi là thiết bị cơ khí dùng để điều khiển lưu lượng hơi nước, nước cấp và áp suất trong hệ thống nồi hơi công nghiệp. Các loại van được lắp đặt ở nhiều vị trí khác nhau trên đường ống, chia hơi, cấp nước, xả đáy và các điểm an toàn nhằm đảm bảo lò hơi luôn làm việc ổn định.

Van lò hơi được chế tạo từ những vật liệu chịu nhiệt và chịu áp lực cao như gang, thép carbon, thép hợp kim hoặc inox. Mỗi loại van được thiết kế theo tiêu chuẩn riêng để đáp ứng đúng chức năng trong điều kiện hơi nóng có áp suất lớn.

Chức năng chính của van lò hơi

Van lò hơi không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp tối ưu khả năng vận hành của toàn bộ hệ thống. Dưới đây là phân tích chi tiết từng chức năng quan trọng:

1. Điều tiết và phân phối lưu lượng hơi

Hơi sau khi được tạo ra từ nồi hơi cần được dẫn đến nhiều khu vực tiêu thụ khác nhau như máy sấy, máy hấp, hệ thống gia nhiệt… Các van điều khiển đóng vai trò như “cổng” kiểm soát lưu lượng hơi, giúp đảm bảo từng bộ phận nhận đúng lượng hơi và áp suất cần thiết.
Việc điều tiết chính xác giúp:

• Tránh thất thoát hơi gây hao phí năng lượng

• Duy trì hiệu suất ổn định cho thiết bị sử dụng hơi

• Giảm rung lắc và hiện tượng búa nước trong đường ống

2. Kiểm soát áp suất toàn hệ thống

Áp suất hơi luôn thay đổi theo nhu cầu sử dụng. Nếu không được kiểm soát bằng van thích hợp, áp suất có thể tăng quá mức cho phép và gây nguy hiểm.
Hệ thống van đảm nhận nhiệm vụ:

• Giữ áp suất hơi trong vùng làm việc an toàn

• Hỗ trợ cân bằng áp giữa các khu vực có tải tiêu thụ khác nhau

• Tự động xả áp khi có sự cố quá áp

3. Bảo vệ thiết bị và con người

Có nhiều sự cố xảy ra trong vận hành lò hơi, bao gồm nước dâng cao, thiếu nước, tăng áp đột ngột hoặc tắc nghẽn đường ống hơi. Các loại van an toàn, van xả và van khóa sẽ:

• Ngăn áp suất vượt ngưỡng

• Cắt dòng hơi khi có rò rỉ hoặc hỏng hóc

• Cho phép cô lập khu vực xảy ra sự cố mà không ảnh hưởng toàn hệ thống

4. Thoát nước ngưng và cặn đáy

Hơi khi ngưng tụ tạo thành nước. Nếu không được xả ra đúng cách sẽ làm giảm nhiệt lượng và gây búa nước.
Các van xả đáy, van xả ngưng:

• Loại bỏ nước ngưng tụ

• Giảm tích tụ cặn khoáng và bùn đáy

• Tăng tuổi thọ lò hơi và tăng hiệu suất truyền nhiệt

Xem thêm: Lò hơi tầng sôi GREENBOILER

Các loại van phổ biến trong lò hơi công nghiệp

1. Van an toàn

Là loại van bắt buộc phải có trên mọi nồi hơi.

• Tự động mở khi áp suất vượt mức cho phép

• Ngăn ngừa nguy cơ nổ lò hơi

• Được kiểm định định kỳ theo tiêu chuẩn an toàn quốc gia
  Có hai dạng chính:

• Van an toàn lò xo

• Van an toàn tác động trực tiếp hoặc gián tiếp

2. Van một chiều

Đảm bảo lưu chất chỉ đi theo một hướng.

• Ngăn nước hoặc hơi chảy ngược về bơm gây hư hại

• Có nhiều kiểu: van cánh lật, van nâng, van bi
  Ứng dụng tại:

• Đường cấp nước vào nồi hơi

• Các đường ống có khả năng tạo dòng chảy ngược

3. Van cầu điều khiển

Là loại van giúp điều tiết lưu lượng chính xác nhất.

• Cấu tạo cho phép mở từ từ, điều khiển mượt

• Dùng cho đường hơi chính hoặc đường nước cấp

• Có thể kết hợp bộ điều khiển khí nén hoặc điện

4. Van cổng

Dùng để đóng mở hoàn toàn.

• Không gây sụt áp khi mở hoàn toàn

• Phù hợp đường ống hơi, nước lớn

• Không thích hợp điều tiết bán phần

5. Van bướm

Kích thước gọn, giá tốt, linh hoạt.

• Được dùng trong đường gió, đường nước, đường hơi áp thấp

• Có thể vận hành bằng tay hoặc điều khiển tự động

6. Van xả đáy

Lắp dưới đáy nồi hơi để xả cặn.

• Loại bỏ tạp chất, bùn đáy

• Ngăn ăn mòn và giảm đóng cặn trên vách lò

• Giúp duy trì hiệu suất truyền nhiệt

7. Van xả ngưng (Steam Trap)

Thiết bị đặc biệt để loại nước ngưng ra khỏi đường ống hơi.

• Ngăn hơi thất thoát

• Duy trì đường ống khô và ổn định

• Có nhiều loại: cơ học, nhiệt động, nhiệt tĩnh

Quy trình lắp đặt van trong hệ thống lò hơi

Việc lắp đặt đúng kỹ thuật quyết định đến khả năng vận hành an toàn và tuổi thọ của cả hệ thống. Quy trình cơ bản gồm các bước sau:

1. Khảo sát vị trí và chọn loại van phù hợp

• Xác định áp suất và nhiệt độ làm việc

• Chọn vật liệu van tương thích (gang, inox, thép hợp kim)

• Đảm bảo van có kích thước tiêu chuẩn trùng với đường ống

2. Chuẩn bị đường ống và mặt bích

• Vệ sinh đầu ống, loại bỏ rỉ sét hoặc dị vật

• Kiểm tra độ đồng tâm và khoảng cách lắp đặt

• Đảm bảo mặt bích phẳng và không bị cong vênh

3. Lắp khớp nối với gioăng chịu nhiệt

• Dùng gioăng chịu nhiệt và chịu áp thích hợp

• Siết bulong theo hình sao để đảm bảo lực đều

• Tránh siết quá mạnh gây biến dạng thân van

4. Xác định đúng hướng dòng chảy

• Trên thân van luôn có mũi tên chỉ hướng

• Lắp sai hướng có thể gây hỏng van hoặc tắc đường ống

• Van một chiều và van xả ngưng đặc biệt cần chú ý

5. Lắp đặt van an toàn đúng tiêu chuẩn

• Lắp ở điểm cao nhất của bầu hơi

• Không được gắn bất kỳ van khóa nào trước van an toàn

• Khoảng cách ống xả phải thông thoáng, không bị bịt kín

6. Kiểm tra và chạy thử

• Kiểm tra rò rỉ bằng cách tăng áp nhẹ

• Vận hành thử các van điều khiển

• Đảm bảo van an toàn nhả áp đúng định mức

7. Bàn giao và hướng dẫn sử dụng

• Ghi lại thông số vận hành, áp suất cài đặt

• Hướng dẫn lịch kiểm tra định kỳ

• Nhắc nhở thay gioăng và bảo trì theo chu kỳ

Kết luận

Van lò hơi là thành phần không thể thiếu giúp hệ thống nồi hơi vận hành an toàn, ổn định và bền bỉ. Việc lựa chọn đúng loại van theo áp suất, nhiệt độ và tiêu chuẩn kỹ thuật sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí và tránh rủi ro trong sản xuất. Nếu doanh nghiệp cần tư vấn và lắp đặt hệ thống hơi đạt chuẩn, hãy chọn đối tác uy tín như cung cấp lắp đặt lò hơi GreenBoiler.

Xem thêm thông tin tại greenboiler.vn