Xuất huyết tiêu hóa là gì? Tại sao nó lại gây nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng của con người? Đây là một dạng biến chứng nguy hiểm sẽ rất dễ gặp phải khi mắc bệnh sốt xuất huyết và có thể diễn biến nặng hơn nếu không được chữa trị kịp lúc. Dưới đây là bài viết giúp mọi người hiểu rõ hơn về chứng bệnh này và có thể phát hiện được các dấu hiệu nhằm cấp cứu kịp thời.
Mục Lục
Xuất huyết tiêu hóa là gì?
Xuất huyết tiêu hóa hay còn được gọi là chảy máu tiêu hóa, là một dạng triệu chứng thường gặp ở bất cứ phân đoạn nào của đường tiêu hóa như: dạ dày, thực quản, ruột non, ruột già, tá tràng, trực tràng, hậu môn,…bị chảy máu bên trong do gặp tổn thương nào đó. Nhưng trong một số trường có thể tích tụ và chảy máu ở những vị trí khác trong cơ thể như vỡ tĩnh mạch thực quản do xơ phổi, xơ gan.
Xuất huyết tiêu hóa là tình trạng máu từ vị trí lòng mạch chảy vào đường ống tiêu hóa (thực quản → hậu môn).
Vậy nguyên nhân dẫn đến xuất huyết tiêu hóa là gì?
Các nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa
Xuất huyết tiêu hóa có thể đến từ nhiều nguyên nhân, thông thường là:
- Chảy máu đường tiêu hóa phía trên do lở, loét miệng; vỡ tĩnh mạch thực quản, chảy máu chân răng.
- Viêm thực quản do bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) gây nên.
- Các bệnh liên quan tới dạ dày – tá tràng như: chảy máu ngoài vết loét, ung thư, do tác dụng phụ của thuốc (aspirin, non steroid, corticoid, thuốc chống đông,..).
- Người cao tuổi có các bệnh về dạ dày, bị tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, dùng các loại thuốc nêu trên có thể dẫn đến xuất huyết dạ dày – tá tràng, ăn mòn niêm mạc gây lở loét và chảy máu.
- Gặp ở các triệu chứng sốt xuất huyết.
- Bệnh về gan như: viêm gan dẫn đến xơ gan, gây giãn và vỡ tĩnh mạch thực quản.
- Các nguyên nhân gây tổn thương khác như: u tá tràng, u dạ dày; chảy máu ở ruột non, đại tràng; ở hậu môn trực tràng; đường mật hoặc người bệnh uống phải dung dịch có chứa kiềm, acid.
- Bệnh trĩ (nội và ngoại), thường gặp ở người cao tuổi do táo bón kéo dài.
- Do căng thẳng, stress quá độ.
Triệu chứng của xuất huyết tiêu hóa
Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết của chứng bệnh chảy máu tiêu hóa. Bao gồm:
Triệu chứng cơ năng:
- Nôn ra máu: Máu tươi, máu cục, máu đen và có thể lẫn với thức ăn.
- Đi cầu ra phân đen.
Triệu chứng thực thể:
- Loét dạ dày – tá tràng
- Loét thực quản
- Nôn, buồn nôn, hay ho nhiều (Mallory weiss)
- Giãn, vỡ tĩnh mạch thực quản: gây vàng da, cơ thể yếu ớt, mệt mỏi, thiếu máu,…
Biểu hiện của rối loạn huyết động:
- Da niêm mạc: da lạnh, nhợt nhạt, trắng bệch.
- Mạch đập nhanh, khó bắt.
- Giảm, hạ huyết áp tư thế.
- Rối loạn tri giác: mệt mỏi, li bì, vật vã,…
Các triệu chứng khác: Gây sốt cao, thiểu niệu, sốc giảm thể tích, hôn mê gan,…
Để chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa rõ ràng, ngoài những dấu hiệu lâm sàng nêu trên thì cần làm thêm các xét nghiệm máu, các chức năng gan, mật và thực hiện các loại cận lâm sàng khác tùy thuộc vào tính chất của bệnh để xác định rõ nguyên nhân.
Ngoài ra, tình trạng của bệnh cũng sẽ tùy thuộc vào lượng mất máu ít hay nhiều và mức độ của bệnh (ung thư dạ dày, đại tràng, trực tràng; xơ gan,…).
Biến chứng của chảy máu tiêu hóa
Xuất huyết tiêu hóa nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời sẽ rất dễ gây tiến triển nặng và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đáng lo ngại như:
- Thiếu máu mãn tính: Chảy máu kéo dài dẫn đến thiếu huyết sắc tố và hồng cầu, gây ra các triệu chứng bao gồm chóng mặt, mệt mỏi, suy nhược, đau ngực, nhức đầu, khó thở, tinh thần kém minh mẫn, thiếu tập trung,…
- Thiếu máu cấp tính: Mất máu nghiêm trọng sẽ gây khó khăn trong vấn đề bơm máu của tim và xuất hiện các dấu hiệu như da nhợt nhạt và lạnh; đổ mồ hôi; giảm lượng nước tiểu; thở nhanh và mất ý thức; đầu óc dễ bị kích động, lú lẫn.
- Sốc – Tử vong: chảy máu cấp tính dễ dẫn đến tổn thương các cơ quan, nội tạng. Tình trạng sốc sẽ gây ra các tổn thương khó có thể phục hồi nếu không được cấp cứu nhanh chóng và dễ dẫn đến tử vong.
Các triệu chứng sốc gồm có: tụt huyết áp, không đo được, chóng mặt, da, môi, móng tay xanh xao, nhợt nhạt; đau ngực, lú lẫn, giảm hoặc không có lượng nước tiểu, mạch đập nhanh nhưng yếu, bất tỉnh.
Điều trị xuất huyết tiêu hóa
Việc điều trị chảy máu tiêu hóa thường tuân theo các nguyên tắc sau để bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu tối đa rủi ro tử vong cao đó là:
- Bảo vệ đường hô hấp.
- Bù dịch và truyền máu.
- Sử dụng thuốc.
- Cầm máu.
Nguyên tắc chăm sóc, điều trị cho bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa
Khi phát hiện các dấu hiệu, triệu chứng nêu trên, người bệnh cần chủ động đến bệnh viện, trung tâm, cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Ngưng sử dụng một số loại thuốc có thể gây tình trạng xuất huyết nghiêm trọng hơn, đó là: các loại thuốc làm loãng máu, Aspirin, Ibuprofen và các loại NSAID khác.
Những điều cần lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa:
- Nghỉ ngơi ở không gian yên tĩnh, tĩnh dưỡng.
- Tránh làm căng thẳng về đầu óc, tinh thần và thể chất. Thư giãn bằng cách đọc sách, nghe nhạc, trò chuyện cùng người thân,…
- Nên nằm ở tư thế ngửa, giữ cho lưng thẳng, không nên kê gối trên đầu.
- Dùng khăn ấm chườm bụng để giảm đau do các triệu chứng hoặc phẫu thuật gây ra.
- Hạn chế vận động mạnh hay di chuyển nhiều vì sẽ có thể ảnh hưởng tới vết thương, gây, nhiễm trùng nghiêm trọng thêm.
- Cần có chế độ ăn phù hợp, ăn những món dễ tiêu hóa, dễ nuốt và nên chia làm nhiều bữa nhỏ trong ngày, tránh ăn quá no hoặc để bụng quá đói.
Tham khảo thêm: Biểu hiện của sốt xuất huyết ở trẻ em
Các biện pháp phòng ngừa xuất huyết tiêu hóa
Sau đây là những biện pháp phòng ngừa giúp hạn chế tái lại bệnh hoặc phòng ngừa mắc chứng bệnh này:
- Nên có chế độ ăn uống khoa học, phù hợp, hiệu quả, ưu tiên bổ sung chất xơ, rau xanh, rau củ quả tươi vào khẩu phần ăn mỗi ngày.
- Bổ sung đầy đủ lượng nước cho cơ thể (2 – 2,5 lít/ngày) giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động được tốt hơn.
- Luôn ăn chín, uống sôi để tránh bị ngộ độc, nhiễm ký sinh trùng, dễ ảnh hưởng tới dạ dày.
- Duy trì vận động ít nhất 30 phút/ngày để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
- Nên ăn đầy đủ, đúng giờ, đủ bữa, tránh ăn quá no hoặc để quá đói, chia nhỏ nhiều bữa ăn trong ngày, không nên nằm ngay sau khi ăn để tránh đau dạ dày, trào ngược dạ dày-thực quản.
- Xây dựng lối sống lành mạnh; hạn chế thức khuya; ngủ đủ giấc, đúng giờ; cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi, kiểm soát tốt căng thẳng.
- Tránh xa các loại thức uống có cồn và chất kích thích như: rượu bia, cà phê, trà đặc, đậm.
- Hạn chế ăn các đồ dầu mỡ, thức ăn nhanh, nhiều gia vị, đồ chế biến sẵn,…
- Giữ thói quen tẩy giun định kỳ, bổ sung collagen, men tiêu hóa, vitamin,…
Những thông tin trên giúp cho mọi người có thể dễ dàng nhận biết được các dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa. Việc chảy máu tiêu hóa sẽ rất dễ gây nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị cụ thể, kịp thời, có nguy cơ cao dẫn đến tử vong. Hy vọng với bài viết trên sẽ giúp quý vị bảo vệ được sức khỏe thật tốt và tránh khỏi được nguy cơ mắc các bệnh về tiêu hóa như trên.
Để lại một phản hồi