Lợi ích của phân hữu cơ không chỉ cải thiện đất, tăng chất lượng sản phẩm và ngăn chặn xói mòn, mà còn cung cấp chất hữu cơ tự nhiên, đặc biệt hữu ích trong nông nghiệp sạch đương đại.
Mục Lục
Khái niệm và các loại chất hữu cơ trong sản xuất nông nghiệp
Chất hữu cơ trong tự nhiên được phân thành hai nhóm chính: nhóm chất hữu cơ cải tạo đất và nhóm chất hữu cơ cung cấp dinh dưỡng.
- Nhóm chất hữu cơ cải tạo đất bao gồm các loại chất hữu cơ chứa nhiều thành phần như cellulose và lignin, ví dụ như vỏ bã, mùn cưa, rơm rạ, vỏ trấu, bã mía, và nhiều loại cỏ dại khác.
- Nhóm chất hữu cơ cung cấp dinh dưỡng bao gồm các loại cây như cây họ đậu, cây phân xanh, phân cá, bánh dầu, đậu tương, cỏ dại và nhiều nguồn khác. Những chất hữu cơ này không chỉ cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng mà còn cải thiện đất và hỗ trợ vi sinh vật.
Ví dụ: thịt cá chứa nhiều protein, thân và vỏ chuối chứa kali, vỏ trứng, vỏ ốc và vỏ sò chứa canxi, xương động vật chứa lân, cây dã quỳ giàu kali, và cây chùm ngây cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cần thiết, bao gồm cả đa, trung, và vi lượng. Phân chuồng cũng là một nguồn chất hữu cơ thỏa mãn cả hai tính chất cải tạo đất và cung cấp dinh dưỡng.
Thực trạng của đất nông nghiệp Việt Nam
Sự hiện thực đáng chú ý về tính phì nhiêu của đất tại Việt Nam hiện thấy rõ nhất qua việc giảm dần đáng kể hàm lượng hữu cơ trong đất, cùng với sự mất mát nhanh chóng các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng ở dạng vô cơ. Tình trạng này phản ánh sự ảnh hưởng song song của hai nhóm yếu tố: yếu tố thiên nhiên và hoạt động con người. Trong giai đoạn cuối của thập kỷ 50, việc có nhiều loại đất với hàm lượng hữu cơ vượt quá 2-3% là điều phổ biến, tuy nhiên, hiện nay, tình trạng này đã trở nên hiếm thấy, ngoại trừ những vùng đất dưới tán rừng. Thậm chí, ngay cả với những vùng đất mà trước đây được xem là “cái nôi của nền nông nghiệp văn minh”, hàm lượng hữu cơ cũng chỉ còn rất thấp, thường dưới mức 1%.
Lợi ích của phân hữu cơ và xu hướng phát triển
- Cải Thiện và Ổn Định Kết Cấu Đất:
Cải thiện và duy trì kết cấu đất đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên môi trường phát triển lý tưởng cho cây trồng. Quá trình này làm cho đất trở nên tơi xốp và thoáng khí, giúp cho hệ thống rễ có không gian di chuyển và hấp thụ dưỡng chất dễ dàng hơn. Điều này có tác động tích cực tới khả năng thoát nước và tăng sự thông thoáng của đất.
- Cung Cấp Nguồn Dinh Dưỡng Tổng Hợp:
Một yếu tố quan trọng trong quá trình trồng trọt là việc cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trồng. Phân hữu cơ vi sinh giúp biến chất dinh dưỡng từ dạng khó hấp thu thành dạng dễ hấp thu cho cây. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng, đồng thời cũng tăng cường khả năng giữ phân và ngăn chất dinh dưỡng bị rửa trôi ra khỏi đất.
- Tăng Cường Hoạt Động của Vi Sinh Vật:
Vi sinh vật đóng một vai trò quan trọng trong sự phân hủy các chất hữu cơ và cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Phân hữu cơ vi sinh giúp tăng cường hoạt động của vi sinh vật trong đất. Việc này cải thiện “sức khỏe” tổng thể của đất, đảm bảo rằng hệ thống vi sinh vật hoạt động một cách hiệu quả. Nếu không có hoạt động của vi sinh vật, đất có thể trở nên mất tính năng và không còn có khả năng hỗ trợ sự phát triển của cây trồng.
Phân hữu cơ làm tăng sản lượng và chất lượng nông sản
Các loại phân hữu cơ cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và ổn định cho cây trồng, bao gồm cả các nguyên tố trung và vi lượng. Nó phân giải chậm, đảm bảo cung cấp dinh dưỡng liên tục cho cây suốt quá trình sinh trưởng. Phân hữu cơ còn chứa các vi sinh vật có lợi, hạn chế sự phát triển của vi sinh vật gây hại và tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có ích. Ngoài ra, nó cải thiện cấu trúc đất và tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng cho cây trồng, giúp nâng cao chất lượng nông sản và làm cho sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng.
Phân hữu cơ giúp đất tơi xốp và tăng độ phì
Phân hữu cơ đóng góp vào sự gia tăng dinh dưỡng trong đất thông qua quá trình phân giải chất hữu cơ dưới tác động của môi trường. Sau khi phân giải, phân hữu cơ tạo thành chất mùn và cải thiện cấu trúc đất, làm cho đất trở nên tơi xốp hơn và có khả năng giữ nước và dinh dưỡng tốt hơn. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi sinh vật trong đất, giúp cân bằng hệ thống vi sinh vật và hạn chế sự phát triển của vi sinh vật có hại. Phân hữu cơ cũng cải thiện đặc điểm của đất, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có ích và cây trồng phát triển, đồng thời bảo vệ môi trường.
Hạn chế xói mòn, rửa trôi
Các hợp chất hữu cơ sau khi phân giải sẽ tạo ra các phức hệ hữu cơ-khoáng, và những phức hệ này đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự rửa trôi và xói mòn các chất dinh dưỡng. Ngoài ra, sự hiện diện của các hợp chất hữu cơ trong phân hữu cơ còn làm tăng tính ổn định của cấu trúc đất. Chính nhờ điều này, đất được bảo vệ và xóa bỏ nguy cơ xói mòn một cách tối đa.
Thúc đẩy sự phát triển của các vi sinh vật có lợi trong đất
Phân hữu cơ, sau khi phân giải, cung cấp mùn cho đất, làm tăng độ pH và giảm tính chua của đất. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loại vi sinh vật trong đất. Khi bổ sung đầy đủ phân hữu cơ sau mỗi vụ thu hoạch, đất trở nên tơi xốp hơn. Các chất mùn trong phân hữu cơ cung cấp thức ăn cho các vi sinh vật có ích, dẫn đến sự gia tăng đáng kể của chúng, đồng thời giảm sự phát triển của các loại vi sinh có hại.
Bảo vệ môi trường không gây ô nhiễm
Phân bón hữu cơ và phân bón vô cơ có sự khác biệt đáng kể về tác động đối với môi trường tự nhiên.
Phân bón vô cơ thường chứa các hợp chất hóa học như muối sulfat, clor, nitrat và các hợp chất khác. Những chất này khó phân hủy trong môi trường tự nhiên và có thể gây ra sự tích tụ của các hóa chất độc hại trong đất và môi trường. Khi chúng kết hợp với các ion tự do trong đất, chúng có thể tạo thành các axit làm cho đất trở nên chua. Khi những chất độc này thấm vào nước, có thể gây ô nhiễm nguồn nước và gây hại cho hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Trong khi đó, phân bón hữu cơ thường là các nguồn dinh dưỡng tự nhiên, chẳng hạn như bã cỏ, phân động vật và sản phẩm từ thực phẩm. Chúng dễ phân hủy trong điều kiện tự nhiên và không gây ra sự tích tụ của các hợp chất độc hại. Hơn nữa, phân bón hữu cơ thường cải thiện cấu trúc đất và làm cho đất trở thành một bộ máy lọc thông minh, giúp loại bỏ hoặc giảm tính độc của các chất độc trong đất và nước. Điều này góp phần bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn cho con người.
Giảm sâu, bệnh hại
Lợi ích của phân hữu cơ không thể không nhắc đến việc thâm canh cao có thể khiến cây trồng phát triển nhanh, tạo cành và lá rậm rạp, thu hút côn trùng gây hại và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loại nấm gây hại trên cây. Sử dụng phân hữu cơ giúp cây trở nên mạnh mẽ hơn, lá dày hơn, và khả năng chống chọi với các điều kiện khắc nghiệt cũng được cải thiện. Do đó, cây ít bị nhiễm sâu bệnh hại.
Hạn chế sử dụng thuốc hóa học
Bón phân hữu cơ giúp cây trưởng thành mạnh mẽ, có cân đối và sức đề kháng cao, giúp chống chọi với các điều kiện khắc nghiệt như hạn hán, lũ lụt, gió, ẩm, nhiệt đới hoặc lạnh. Đất trở nên tốt hơn, với hệ thống rễ phát triển mạnh và sâu. Điều này cũng ngăn chặn sự phát triển và lây lan của các loại nấm gây hại. Vì vậy, trong sản xuất nông nghiệp, việc sử dụng phân hữu cơ được khuyến nghị nhằm giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Tiết kiệm nước tưới
Các chất hữu cơ có khả năng hạn chế sự bốc hơi nước và duy trì độ ẩm trong đất, tạo ra môi trường ổn định hơn cho nhiệt độ trong đất. Điều này ngăn chặn sự tăng nhiệt độ đột ngột hoặc giảm nhiệt độ đột ngột trong đất trong một thời gian ngắn.
Lợi ích của phân hữu cơ giúp giảm lượng phân hóa học
Trong trường hợp của đất trồng lúa, ngô và các loại cây ngũ cốc, sau khi thu hoạch, phần hạt được thu hoạch và lấy đi. Tuy nhiên, các phần không sử dụng được như thân, lá, hoặc lõi ngô có thể được nghiền nát và trả lại cho đất. Điều này giúp duy trì sự tươi mát của đất và ngăn chặn hiện tượng đất bạc màu. Khi kết hợp với việc bón phân hữu cơ đều đặn và đầy đủ, đất có thể giảm lượng sử dụng phân bón hóa học lên đến 70-80%, duy trì hàm lượng mùn trong khoảng 5-6%.
Tốt cho sức khỏe con người và vật nuôi
Sử dụng phân bón vô cơ một cách không đúng cách có thể gây tồn dư các hóa chất độc hại trong đất, làm giảm lượng dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng và giảm giá trị của nông sản. Điều này khiến việc sử dụng phân bón hữu cơ trở nên quan trọng hơn, vì nó giúp ngăn chặn hiện tượng tồn dư các hóa chất độc hại trong đất và tăng cường dinh dưỡng cho sản phẩm nông nghiệp, đảm bảo an toàn và chất lượng cho người tiêu dùng.
Phân bón vô cơ thường chỉ có hiệu quả trong thời gian ngắn và đòi hỏi phải bổ sung thường xuyên. Tuy nhiên, việc sử dụng không khoa học có thể gây lãng phí và ô nhiễm môi trường. Ngược lại đã được sử dụng từ xa xưa và mang lại lợi ích lâu dài cho sản xuất nông nghiệp mà không gây hại cho môi trường và sức khỏe con người. Sử dụng phân bón hữu cơ là một lựa chọn bền vững và an toàn để phát triển nông nghiệp ở Việt Nam.
>>> Xem thêm: Mua men vi sinh ủ phân loại nào tốt hiện nay?
Các loại phân bón hữu cơ trên thị trường
Phân bón hữu cơ là một nguồn dinh dưỡng quan trọng cho cây trồng, giúp cải thiện chất lượng đất và tăng sản xuất nông nghiệp. Dưới đây là một số loại phân bón hữu cơ phổ biến trên thị trường:
Phân bón hữu cơ tự nhiên:
- Bã cỏ khô (cỏ rơm): Làm từ cỏ và rơm khô, chúng cung cấp carbon hữu cơ cho đất và cải thiện sự thoát nước.
- Bã chuồn chuồn (vermicompost): Sản phẩm của quá trình phân giải của sâu chuồn chuồn (sâu đất), giàu dinh dưỡng và vi sinh vật có lợi.
- Bã lúa mạch: Có thể được sử dụng để cải thiện cấu trúc đất và tăng cường nồng độ vi sinh vật đất.
Phân bón hữu cơ từ nguồn động vật:
- Phân chuồng (guano): Phân từ dơi và chim biển, chứa nhiều dưỡng chất quý giá như nitrat và photphat.
- Phân bò và phân gà: Cung cấp nitơ, photphat và kali cần thiết cho cây trồng.
Phân bón hữu cơ từ sản phẩm thực phẩm:
- Bã bia: Sản phẩm còn lại sau quá trình sản xuất bia, chứa nhiều dinh dưỡng như nitơ và kali.
- Bã cà phê: Cung cấp carbon hữu cơ và các khoáng chất cho đất.
Biện pháp hạn chế thoái hóa đất
Thoái hóa đất là quá trình mất màu, chất lượng và năng suất của đất do sự loại trừ dần dần của dinh dưỡng và vi sinh vật. Để ngăn chặn thoái hóa đất, có một số biện pháp quan trọng:
Tạo lịch trồng thay đổi:
- Sử dụng lịch trồng xen kẽ cây trồng khác nhau để tránh sự cạn kiệt cụ thể về dinh dưỡng.
Sử dụng phân bón hữu cơ và phân bón khoáng:
- Sử dụng phân bón hữu cơ để cung cấp dinh dưỡng và cải thiện cấu trúc đất.
- Sử dụng phân bón khoáng để bổ sung các khoáng chất quan trọng cho đất.
Quản lý nước:
- Tránh quá tưới nước, điều này có thể gây mất nước và loại trừ dinh dưỡng khỏi đất.
- Áp dụng các biện pháp tiết kiệm nước như tưới theo lịch trình và sử dụng hệ thống tưới tự động.
Sử dụng phủ đất và cỏ phủ đất:
- Sử dụng cỏ phủ đất để bảo vệ đất khỏi sự xói mòn và giữ độ ẩm.
- Sử dụng lớp phủ đất hữu cơ để bảo vệ đất khỏi tác động trực tiếp của thời tiết.
Áp dụng kỹ thuật canh tác bảo vệ đất:
- Sử dụng kỹ thuật canh tác bảo vệ đất như canh tác bậc thang, canh tác lật đất, và canh tác không cày để giảm tác động lên đất.
- Những biện pháp trên có thể kết hợp để giảm thiểu thoái hóa đất và duy trì sự sản xuất nông nghiệp bền vững.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến nội dung, xin đừng ngần ngại để lại bình luận. ECOCLEAN sẵn sàng hỗ trợ và tư vấn cho bạn.
CÔNG TY TNHH ECOCLEAN VIỆT NAM
Địa chỉ: Số 62 Đường 64, Phường Thạnh Mỹ Lợi, TP. Thủ Đức, TP HCM
Điện thoại: (028) 3 8143 585 – 3 8158 728 Hotline: 0903 923 177
Email: sales@ecoclean.com.vn
Để lại một phản hồi